Turkiyaning boy madaniy merosi
Turkiya o'zining boy madaniy merosi va tarixiy o'tmishi bilan mashhur davlatdir. Ming yillar davomida turli tsivilizatsiyalarga mezbonlik qilgan bu yerlar maftunkor tarix va madaniy rang-baranglikka ega.
Turkiyaning maftunkor shaxrlari
Turkiyaning turli shaharlari geografik xilma-xilligi va tarixiy boyliklari bilan hayratlanarli kaleydoskopdir. Ularning har biri o‘ziga xos madaniy merosi, me’moriy inshootlari, go‘zal tabiati bilan e’tiborni tortadi. Bu shaharlar asrlar davomida turli tsivilizatsiyalar izlarini o'zida mujassam etgan ko'cha va maydonlari bilan o'tmishdan hozirgi kungacha meros olib boradi.
Turkiyaning boy madaniyati
Tarix, san'at va an'analarning uchrashuv nuqtasi
Tarixiy fon
Turk madaniyati O‘rta Osiyoning bepoyon o‘lkalaridan kelib chiqqan. Birinchi turk jamoalari, miloddan avvalgi. U 2-asrda maʼlum boʻlgan birinchi yozma manbalarda paydo boʻla boshlaydi. Turkiy madaniyatning shakllanishida Goʻkturk xoqonligi (552-745) va Uygʻur xoqonligi (744-840) kabi ilk turkiy davlatlar muhim rol oʻynagan. Bu davlatlar birinchi turk alifbosi — Goʻkturk alifbosini ishlab chiqdilar va turk madaniyatining yozma tarixini yaratdilar.
Oʻrta Osiyodan boshlab turklar turli davrlarda koʻplab koʻchish harakatlarini amalga oshirganlar. Bular qatoriga Hunlar imperiyasi, Gökturklar, Uygʻurlar, Saljuqiylar, Usmonlilar va boshqa koʻplab turk davlatlari kiradi. Har bir davlat o'ziga xos madaniy xususiyatlar va merosni shakllantirgan.
Turk madaniyatining asosiy unsurlari
Tarix va an'analar : Turk madaniyati chuqur tarixga va boy an'analarga ega. Markaziy Osiyodan to hozirgi kungacha davom etgan bu tarix turklarning madaniy oʻziga xosligiga chuqur taʼsir koʻrsatdi. Turklarning ma’naviy olamida qadimiy e’tiqodlar, ayniqsa, Osmon xudosi va shomanlik e’tiqodi muhim o’rin tutgan. Islomning qabul qilinishi bilan islom madaniyati turklarning turmush tarziga ham ta’sir ko‘rsatdi.
Til : Turklar turkiy deb ataydigan til oilasiga mansub. Turk tili turk madaniyatining muhim elementi bo'lib, turli mintaqalarda turli lahjalarda so'zlashadi. Turk alifbosi lotin alifbosi asosida yozilgan.
Oziq-ovqat madaniyati : Turk oshxonasi boy va xilma-xil ta'mga ega. Kabob, palov, osh kabi taomlar turk oshxonasining asosini tashkil qiladi. Bundan tashqari, shirinliklar orasida paxlava va turk lokumu kabi mashhur lazzatlar mavjud.
Musiqa va san'at : Turk musiqasi an'anaviy cholg'u asboblari va kuylari bilan boyitilgan. Baglama, ney, skripka kabi asboblar tez-tez ishlatiladi. Turk rassomligi va gilamdoʻzligi ham mashhur.
Adabiyot : Turk adabiyoti ko'plab muhim asarlar va shoirlarni yaratgan. Mavlono Jaloleddin Rumiy, Yunus Emre kabi nomlar turkiy adabiyotning muhim namoyandalaridir.
Turk madaniyatining xilma-xilligi
Turk madaniyati o'zining geografik xilma-xilligi va tarix davomida turli etnik guruhlar bilan o'zaro munosabati tufayli juda xilma-xildir. Turli xil madaniy xususiyatlar Turkiyadan Markaziy Osiyoga, Ozarbayjondan Turkmanistongacha bo'lgan turli mintaqalarda ko'rinadi. Bundan tashqari, turk diasporasi turk madaniyatini butun dunyoga olib yuradi.